15 soorten social engineering-aanvallen

Lees meer over de meest voorkomende soorten social engineering-aanvallen, waaronder phishing, pretexting, baiting en meer, en hoe ze vertrouwen manipuleren om toegang te krijgen tot gevoelige gegevens en beveiligingsmaatregelen te omzeilen.

Social engineering-aanvallen zijn misschien wel een van de grootste bedreigingen waarmee mensen en bedrijven te maken hebben in deze snel ontwikkelende digitale omgeving. Terwijl typische cyberaanvallen draaien om het overwinnen van software- of netwerkkwetsbaarheden, maken belangrijke soorten social engineering-aanvallen gebruik van de meest kwetsbare schakel van allemaal: de mens. De aanvallers maken gebruik van natuurlijke neigingen zoals vertrouwen, nieuwsgierigheid, angst of druk onder mensen om hen te dwingen compromissen te sluiten en gevoelige informatie te verstrekken of acties te ondernemen die niet alleen hun veiligheid in gevaar brengen, maar ook de veiligheid van de organisatie als geheel. In feite is 98% van de cyberaanvallen gebaseerd op social engineering-tactieken en laat dit zien hoezeer aanvallers afhankelijk zijn van het manipuleren van menselijk gedrag om hun doelen te bereiken.

Een brede categorie van kwaadaardige aanvallen is gebaseerd op misleiding en menselijke interactie, waarbij aanvallers zich voordoen als betrouwbare entiteiten, zodat slachtoffers worden overgehaald om vertrouwelijke informatie vrij te geven of hun veiligheidscontroles te omzeilen. Deze vormen omvatten, maar zijn niet beperkt tot, phishing-e-mails, frauduleuze telefoontjes en persoonlijke imitaties die gedijen in elke omgeving waar geen veiligheidsbewustzijn heerst. Met de voortschrijdende technologie komen ook geavanceerde social engineering-tactieken, waardoor detectie en verdediging steeds moeilijker worden. Het zijn precies deze methoden die mensen en bedrijven moeten begrijpen om hun gegevens en systemen in een inherent verbonden wereld verder te beveiligen.

In dit artikel bespreken we wat social engineering-aanvallen zijn en gaan we dieper in op de details van verschillende vormen van social engineering-aanvallen.

15 soorten social engineering-aanvallen

Social engineering-aanvallen maken gebruik van de menselijke psychologie om vertrouwelijke informatie te verkrijgen of het gedrag van personen te beïnvloeden, waardoor hun veiligheid in gevaar komt. Social engineering verschilt volledig van traditionele hacking, omdat het meer afhankelijk is van misleiding of overreding met behulp van meerdere middelen. Net zoals technologie verandert, veranderen ook de tactieken van cybercriminelen. Daarom zijn bewustwording en voorlichting de belangrijkste middelen om u te beschermen. Hieronder vindt u een overzicht van de meest voorkomende soorten social engineering-aanvallen, elk met hun eigen methoden en doelstellingen:

1. Phishing: Phishing is een van de meest voorkomende vormen van social engineering-aanvallen. Bij deze aanval worden kwaadaardige e-mails, berichten of websites gebruikt om gevoelige informatie van slachtoffers te ontfutselen. Meestal doen de oplichters zich voor als een legitieme bron, zoals een bankrekening of een eerlijk bedrijf, waardoor mensen worden misleid om op kwaadaardige links te klikken of zelfs hun persoonlijke inloggegevens te verstrekken. Dit kan leiden tot identiteitsdiefstal, financieel verlies of ongeoorloofde toegang tot gevoelige gegevens. Massale phishingaanvallen worden naar miljoenen ontvangers gestuurd om de kans op succes te vergroten. Slachtoffers van phishingaanvallen kunnen hun gevoelige informatie gestolen zien worden door dieven, wat kan leiden tot identiteitsdiefstal, ongeoorloofde toegang of financiële fraude.
2. Spear phishing: Spear phishing is een meer gerichte vorm van phishing. Hier hebben cyberaanvallers diepgaander onderzoek gedaan naar personen of organisaties om berichten te bedenken die zeer gepersonaliseerd zijn, zodat hun kansen op succes groter zijn. Algemene phishingaanvallen, die meestal en bloc worden uitgevoerd, richten zich meestal op hoogwaardige doelwitten, zoals leidinggevenden of belangrijke werknemers. Dergelijke aanvallen kunnen zeer verwoestend zijn, omdat ze de basis vormen voor bedrijfsspionage of het stelen van kritieke gegevens. Het probleem is dat spear phishing zo op maat kan worden gemaakt dat zelfs voorzichtige mensen het slachtoffer kunnen worden van phishingaanvallen en vertrouwelijke informatie kunnen prijsgeven. De meeste spear phishing-aanvallen leiden tot succesvolle bedrijfsspionage of diefstal van bedrijfsgevoelige gegevens als ze interne systemen binnendringen. Het compromitteren van de veiligheid van een hele organisatie gebeurt vaak na het binnendringen van de interne systemen.
3. Vishing (Voice Phishing): Vishing is een vorm van phishing waarbij gebruik wordt gemaakt van spraakcommunicatie, meestal via de telefoon, om gevoelige gegevens van een slachtoffer te verkrijgen. De cyberaanvallers doen zich voor als gezaghebbende figuren of mensen die het slachtoffer vertrouwt, zoals bankmedewerkers of overheidsfunctionarissen, om de slachtoffers te overtuigen hun persoonlijke gegevens af te staan. Aangezien het proces gebruikmaakt van spraakinteractie, wat persoonlijker en authentieker kan overkomen dan computergebaseerde phishingaanvallen, kan het bijzonder effectief zijn in gevallen van vishing, vooral wanneer het nummer van de beller wordt vervalst. Aangezien vishing ook in aanzienlijke mate afhankelijk is van menselijke interactie, kan de aanval soms legitiemer of echter lijken dan cyberphishing. De vervalste beller-ID's maken ook deel uit van de misleiding bij dit type aanval. Aan de hand van de weergegeven informatie voor de beller-ID worden de oproepen beschouwd als afkomstig van legitieme bronnen.
4. Smishing (SMS-phishing): Dit is nog een andere methode van phishing. Het is een techniek die door cyberhackers wordt gebruikt, waarbij zij korte tekstberichten, ook wel sms'jes genoemd, doorsturen die afkomstig lijken te zijn van een betrouwbare bron of die beweren een link te bevatten om een website te openen. In het sms'je wordt de gebruiker rechtstreeks gevraagd om persoonlijke gegevens in te voeren of malware te downloaden die op het systeem wordt geïnstalleerd. Mobiele apparaten zijn handig voor smishing omdat mensen heel snel op sms'jes reageren, terwijl ze dat bij e-mails niet doen. Smishing is voor aanvallers veel toegankelijker om mobiele telefoons te misbruiken, omdat mensen direct reageren op sms-berichten in plaats van op e-mails. Door het directe karakter van een sms reageren gebruikers zonder na te denken. Ondertussen kunnen smishing-links hen naar websites leiden die zich voordoen als echte organisaties en slachtoffers misleiden om hun persoonlijke gegevens af te geven.
5. Pretexting: Pretexting is wanneer de aanvaller een scenario of voorwendsel creëert om het slachtoffer toegang of informatie te geven. Hij kan bijvoorbeeld beweren een collega, IT-ondersteuner of zelfs een advocaat te zijn die om gevoelige informatie vraagt omdat dit deel uitmaakt van legitieme zakelijke activiteiten. Het succes van pretexting hangt af van hoe goed de aanvaller vertrouwen en geloofwaardigheid bij het slachtoffer weet te wekken. Het succes van pretexting hangt af van het vermogen van de aanvaller om vertrouwen en geloofwaardigheid bij zijn slachtoffers te wekken. Door gebruik te maken van de bereidheid om te helpen of zich aan de regels van de autoriteiten te houden, kunnen aanvallers waardevolle gegevens zoals inloggegevens of persoonlijke identificatiegegevens achterhalen. Pretexting is daarom een manier waarop ernstige inbreuken op gegevens plaatsvinden, vooral in bedrijfsomgevingen waar onwetende werknemers onbewust ongeoorloofde toegang verlenen.
6. Baiting: Baiting lokt slachtoffers door hen iets te beloven wat ze graag willen, zoals gratis software, gratis muziek of zelfs geld. Aanvallers kunnen fysiek aas gebruiken, zoals een USB-stick achterlaten op een openbare plaats. Wanneer nietsvermoedende mensen de stick in hun computer steken, wordt er malware geïnstalleerd waarmee aanvallers toegang krijgen tot het systeem. Gratis of aantrekkelijke items kunnen slachtoffers verleiden tot het nemen van risicovolle beslissingen. Baiting maakt eigenlijk gebruik van de nieuwsgierigheid of hebzucht van mensen om slachtoffers tot gevaarlijke beslissingen te verleiden. Nadat malware via een dergelijk lokmiddel is geïnstalleerd, kan de beveiliging van hele netwerken worden doorbroken. Hierdoor kunnen uiteindelijk veel vormen van beveiliging van de computer worden doorbroken. Baiting-aanvallen komen ook voor in cyberspace, waar gebruikers worden misleid om bestanden te downloaden die volkomen legitiem lijken, maar verborgen malware bevatten.
7. Quid Pro Quo: Bij quid pro quo-aanvallen biedt een aanvaller een dienst of voordeel aan in ruil voor informatie. Een klassiek voorbeeld hiervan is wanneer een cybercrimineel zich voordoet als IT-ondersteuning en beweert dat hij een probleem met het systeem zal oplossen, maar eerst de inloggegevens van het account van het slachtoffer wil hebben. Deze techniek werkt op basis van de wens van het slachtoffer om geholpen of ondersteund te worden, waardoor het voor aanvallers gemakkelijker wordt om aan hun gevoelige informatie te komen. Quid pro quo-aanvallen maken misbruik van het feit dat een slachtoffer een bepaalde vorm van hulp of ondersteuning nodig heeft, waardoor het slachtoffer eerder geneigd is om vertrouwelijke gegevens te verstrekken. Zodra de aanvallers deze inloggegevens hebben verkregen, kunnen ze toegang krijgen tot systemen, informatie extraheren of kwaadaardige code op computers installeren. Dit is uiterst gevaarlijk in elke bedrijfsomgeving waar werknemers graag willen dat technische problemen zo snel mogelijk worden opgelost.
8. Tailgating (meeliften): Tailgating is een fysieke social engineering-aanval waarbij een onbevoegde persoon een bevoegde gebruiker volgt naar een beperkt toegankelijk gebied. Het kan bijvoorbeeld zijn dat iemand een medewerker door een deur volgt nadat hij beweert zijn toegangskaart te zijn vergeten. Op die manier kunnen aanvallers toegang krijgen tot gebieden waar ze niet mogen komen en zelfs gegevenslekken of diefstal plegen. Eenmaal binnen kan de hacker naar gebieden gaan waar hij niet mag komen, met het risico op diefstal van gevoelige informatie, gegevenslekken en zelfs sabotage. Tailgating maakt misbruik van de vriendelijkheid of bereidheid van het slachtoffer om te helpen, waardoor het een vrij eenvoudige maar effectieve manier is om fysieke beveiligingsmaatregelen te omzeilen. Dit soort aanvallen laat zien dat toegangscontrole strikt moet worden gehandhaafd in beveiligde omgevingen.
9. Dumpster diving: Dumpster diving is een hack waarbij aanvallers in de vuilnisbak graven op zoek naar rekeningnummers, wachtwoorden of andere gevoelige informatie. Het wordt meestal gebruikt om inzichten te verkrijgen die kunnen worden toegepast in een tweede aanval, vaak in de vorm van phishing of pretexting. Organisaties moeten zorgen voor een correcte afvalverwerking en moeten de kans op aanvallen via deze methode voorkomen. Dumpster diving blijft soms onopgemerkt, maar bevat zeker veel informatie die aan aanvallers kan worden onthuld. Papier dat binnen een organisatie wordt gebruikt, moet daarom op de juiste manier worden afgevoerd, bijvoorbeeld door het versnipperen en veilig verwijderen van gevoelige gegevens, om niet het slachtoffer te worden van dit soort aanvallen. Zelfs de kleinste, schijnbaar irrelevante details kunnen een aanvaller helpen bij het opzetten van complexere social engineering-aanvallen.
10. Watering Hole-aanval: Bij een watering hole-aanval hacken cybercriminelen websites die voornamelijk worden bezocht door een specifieke groep of organisatie. De met malware geïnfecteerde website injecteert malware in de laptops van bezoekers die deze blindelings naar hun systeem downloaden. De aanval is gericht op een groep gebruikers en is vooral gevaarlijk voor organisaties waarvan de gebruikers een gedeelde digitale omgeving hebben. Watering hole-aanvallen zijn zeer gericht en lijken vooral gevaarlijk voor organisaties met gedeelde digitale platforms. De malware blijft onopgemerkt en steelt enorme hoeveelheden gegevens of brengt een systeem volledig in gevaar. Deze aanvallen maken gebruik van het vertrouwen dat gekoppeld is aan bekende websites en vereisen zeer geavanceerde cyberbeveiligingsmaatregelen om te worden geïdentificeerd.
11. Business Email Compromise (BEC): Business Email Compromise is een gerichte aanval waarbij cybercriminelen legitieme zakelijke e-mailaccounts compromitteren, zodat werknemers worden misleid om geld of gevoelige informatie over te maken. Vaak wordt er gedaan alsof het om hooggeplaatste leidinggevenden gaat en wordt er een gevoel van urgentie gecreëerd om acceptatie af te dwingen. BEC-aanvallen zijn destructief en leiden niet alleen tot geldverlies, maar ook tot diefstal van informatie. Daarom is het bijzonder overtuigend om legitieme e-mailadressen te gebruiken die door aanvallers worden gebruikt. Bedrijven moeten strikte regels voor e-mailbeveiliging invoeren, zoals meervoudige authenticatie, om dergelijke BEC-aanvallen af te weren.
12. Honey Trap: Aanvallers betrekken slachtoffers in een emotionele chat via internet, ook wel een honey trap genoemd. Zodra het contact is gelegd, trappen slachtoffers in de val van de aanvaller door wachtwoorden, bedrijfsgeheimen of zelfs geld te delen. Honey traps maken misbruik van de emoties van slachtoffers, waardoor ze vatbaarder worden voor manipulatie. Deze aanvallen zijn zeer persoonlijk, omdat een aanvaller weken of maanden nodig heeft om vertrouwen te winnen en vervolgens aan te vallen. Deze aanvallen kunnen leiden tot grootschalige persoonlijke en financiële verliezen als het slachtoffer een gevoelige functie binnen een organisatie bekleedt.
13. Rogue Security Software: Cyberaanvallers gebruiken valse beveiligingssoftware die eruitziet als authentieke software en meldt dat er malware op de computers van gebruikers aanwezig is. Zodra de software is gedownload, installeert deze juist de malware, waardoor uiteindelijk gegevens worden gestolen of losgeld wordt geëist. Angst is hun enige troef, omdat ze gebruikmaken van pop-ups die maar blijven verschijnen en beveiligingswaarschuwingen die iemand dwingen om heel snel te handelen. Daardoor lekt gevoelige informatie uit of worden betalingen gedaan voor cybercriminaliteit die helemaal niet bestaat. Deze aanval kan ervoor zorgen dat de echte antivirusprogramma's irrelevant worden, waardoor het systeem kwetsbaar wordt. Het slachtoffer kan te maken krijgen met identiteitsdiefstal of datalekken, bijvoorbeeld diefstal van financiële gegevens.
14. Misbruik van sociale media: In deze sterk verbonden wereld zijn sociale netwerksites essentiële media voor informatie, communicatie en relaties. Aan de andere kant vormen ze een vruchtbare voedingsbodem voor kwaadwillende personen die misbruik maken van gebruikers of hen gebruiken voor hun eigen doeleinden. Het is bekend dat cybercriminelen via sociale netwerksites informatie en inlichtingen over hun doelwitten verzamelen en mensen met allerlei tactieken manipuleren of misleiden om gevoelige gegevens aan hen prijs te geven. Een van de meest voorkomende misleidingen is het gebruik van spookprofielen of het zich voordoen als bekende personen, zoals vrienden, familieleden, collega's en zelfs institutionele of gezaghebbende organisaties.
15. Identiteitsfraude: Impersonatieaanvallen vinden plaats wanneer aanvallers zich voordoen als een bekende of vertrouwde persoon, zoals een IT-medewerker of manager, met als doel toegang te krijgen tot systemen of gegevens. Ze maken misbruik van het vertrouwen dat bestaat tussen de slachtoffers en de vermeende autoriteiten. Aanvallers gebruiken vaak echte namen, voorkennis of bedrijfsjargon om zich als authentiek voor te doen, waardoor het moeilijk is om de vervalsing te detecteren. Zodra iemand toegang heeft gekregen tot vertrouwde gebieden, kan hij gevoelige systemen of gegevens bemachtigen en zelfs ernstige inbreuken op de beveiliging of diefstal van vertrouwelijke informatie plegen. Impersonatie heeft in de meeste gevallen ernstige gevolgen als de aanvaller toegang krijgt tot de beperkte gebieden of gevoelige accounts.

Hoe kunnen social engineering-aanvallen worden voorkomen?

Het voorkomen van social engineering-aanvallen vereist voorlichting, technologie en proactieve, duidelijk omschreven processen. Cybercriminelen maken gebruik van de menselijke psychologie; daarom is bewustwording van beveiliging binnen een organisatie erg belangrijk. Hier volgen enkele effectieve strategieën om het risico op social engineering-aanvallen te beperken:

• Training van medewerkers: Door medewerkers voor te lichten over de tactieken van social engineering-aanvallen, wordt een veiligheidsbewuste cultuur gecreëerd. Zelfs regelmatige trainingssessies kunnen mensen in staat stellen verdacht gedrag te herkennen, alle verschillende vormen van social engineering te begrijpen en te voorkomen dat ze in veelvoorkomende oplichtingstransacties trappen. Interactieve leermethoden, zoals gesimuleerde phishing-oefeningen, helpen het leerproces te versterken en werknemers voor te bereiden om effectief te reageren wanneer ze met potentiële bedreigingen worden geconfronteerd. Door voortdurende bijscholing blijven werknemers op de hoogte van de nieuwste tactieken die cybercriminelen gebruiken.

• Gebruik meervoudige authenticatie (MFA): Dit maakt het voor een aanvaller veel moeilijker om toegang te krijgen bij gebruik van meervoudige authenticatie. In het geval van gestolen inloggegevens vereist MFA een andere verificatiemethode, zoals een eenmalige code die naar een mobiel apparaat wordt gestuurd of biometrische herkenning, om het inlogproces te voltooien. Het gebruik van MFA vermindert het algehele risico van een organisatie op ongeoorloofde toegang tot systemen en gegevens.

• Verifieer verzoeken om gevoelige informatie: Alle verzoeken om gevoelige informatie moeten worden geverifieerd. Dit geldt met name wanneer de bron of het kanaal onbekend is. In dit geval moeten werknemers extra worden gewaarschuwd voor de aanpak die wordt gevolgd bij het ontvangen van dergelijke verzoeken via e-mail, telefoontjes of zelfs sms-berichten. Ze moeten voorzichtig zijn en de informatie goed verifiëren voordat ze de gevoelige informatie vrijgeven door rechtstreeks contact op te nemen met de aanvrager via een bekend nummer of door contact op te nemen met een leidinggevende.

• Implementeer oplossingen voor e-mailfiltering: Pas geavanceerde e-mailfiltertechnieken toe die phishing-e-mails en andere verdachte berichten kunnen detecteren voordat ze daadwerkelijk in de inbox van de werknemer terechtkomen. E-mailfilters, gebaseerd op vooraf gedefinieerde factoren, kunnen potentieel schadelijke inhoud, waaronder phishing-links of bijlagen, opsporen en markeren voor verder onderzoek. Regelmatige updates en fijnafstemming van filters zorgen voor geavanceerde filtering die succesvolle phishing-pogingen voorkomt en de dreiging wegneemt.

• Beperk de toegang tot gevoelige informatie: Het principe van minimale rechten moet in de hele organisatie worden toegepast, waarbij alleen degenen die daar gegronde redenen voor hebben toegang krijgen tot gevoelige gegevens en systemen. Dit beperkt de impact als een aanvaller erin slaagt om ongeoorloofde toegang te verkrijgen. Door regelmatig de toegangsrechten te controleren en bij te werken op basis van rol en verantwoordelijkheden, worden verouderde toegangsrechten onmiddellijk verwijderd.

• Controleer op ongebruikelijke activiteiten: Houd netwerkactiviteiten en gebruikersgedrag nauwlettend in de gaten, en let vooral op kwaadwillige activiteiten zoals ongeoorloofde aanmeldingen, ongebruikelijke patronen in gegevenstoegang of verdachte bestandsoverdrachten. SIEM-tools kunnen organisaties ondersteunen bij het in realtime detecteren van afwijkingen. Dankzij waarschuwingen op basis van verdacht gedrag kunnen organisaties snel reageren op de dreiging voordat deze ernstiger wordt.

Lees voor meer informatie: Hoe sociale-engineeringaanvallen te voorkomen

Conclusie

Nu social engineering-aanvallen toenemen en steeds hardnekkiger worden in de moderne cyberbeveiligingsomgeving, is het van cruciaal belang dat er meer aandacht wordt besteed aan de huidige bedreigingen. Social engineering-aanvallen zijn een van die aanvallen, van de meest eenvoudige vormen, zoals phishing en pretexting, tot geavanceerde aanvallen zoals spear phishing en watering hole-aanvallen, waarbij gebruik wordt gemaakt van de menselijke psychologie en sociale interacties om ongeoorloofde toegang te krijgen tot gevoelige informatie of systemen.

Ook hier begint preventie met bewustwording en training van medewerkers. Deze risico's worden aanzienlijk geminimaliseerd als er een veiligheidsbewuste cultuur heerst in combinatie met degelijke veiligheidsmaatregelen zoals multi-factor authenticatie, e-mailfiltering en netwerkmonitoring.

Veelgestelde vragen over social engineering-aanvallen

Wat zijn social engineering-aanvallen?

Social engineering-aanvallen zijn sluwe methoden die hackers gebruiken om situaties te creëren waarin hun doelwitten vertrouwelijke informatie delen of acties uitvoeren die hun veiligheid in gevaar brengen.

Social engineering-aanvallen zijn over het algemeen gebaseerd op menselijke fouten en maken geen gebruik van zwakke plekken in software en hardware. De meest voorkomende zijn phishing, een aanval waarbij aanvallers zich voordoen als bekende en vertrouwde partijen om identiteiten, inloggegevens of gevoelige informatie te stelen, en pretexting, de kunst om een scenario te manipuleren om een slachtoffer op overtuigende wijze te misleiden.

Wat is de impact van social engineering-aanvallen?

De impact van social engineering-aanvallen kan zeer groot zijn. Ze kunnen leiden tot ernstige financiële verliezen, datalekken, diefstal van intellectueel eigendom en reputatieschade. Organisaties die het slachtoffer worden van social engineering-aanvallen krijgen te maken met wettelijke aansprakelijkheid, boetes van toezichthouders en langdurige schade aan het vertrouwen van klanten. Buiten het bedrijfsleven kan er sprake zijn van identiteitsdiefstal, fraude en ongeoorloofde toegang tot persoonlijke accounts.

Hoe kunt u een social engineering-aanval herkennen?

Om social engineering-aanvallen te detecteren, moet u letten op ongewoon of verdacht gedrag. Enkele waarschuwingssignalen zijn ongevraagde verzoeken om gevoelige informatie, dringende berichten die mensen aanzetten tot onmiddellijke actie en berichten van onbekende bronnen die zich voordoen als legitieme instanties. Links of bijlagen die door onbekende bronnen worden verzonden, zijn mogelijke waarschuwingssignalen. Om niet het slachtoffer te worden, moet u altijd de legitimiteit van het verzoek via gevestigde kanalen controleren voordat u informatie vrijgeeft.

Welk type social engineering-aanval probeert misbruik te maken van biometrische gegevens?

Een biometrische spoofing-aanval is een manier van social engineering met als doel authenticatie met behulp van biometrische gegevens te misleiden of te omzeilen. Cybercriminelen produceren of manipuleren vervalste biometrische gegevens – vervalste vingerafdrukken, maskers en foto's met hoge resolutie – om biometrische sensoren te misleiden en zo heimelijk ongeoorloofde toegang te krijgen tot beveiligde systemen of apparatuur.