Wat is een datalek? Soorten en preventietips

Ontdek wat een datalek is, hoe aanvallen plaatsvinden en waarom ze een bedreiging vormen voor organisaties. Verken soorten datalekken, echte incidenten en bewezen tegenmaatregelen om gevoelige informatie te beschermen.

De risico's dat belangrijke informatie in verkeerde handen terechtkomt, zijn de afgelopen jaren geleidelijk toegenomen. In het afgelopen jaar zijn 422,61 miljoen gegevensrecords blootgesteld door verschillende inbreuken die gericht waren op tal van mensen en organisaties. Dit wijst erop dat aanvallers nu op zoek zijn naar nieuwe vectoren in cloud-ecosystemen, toeleveringsketens en structuren voor werken op afstand. Daarom is het van cruciaal belang om te begrijpen wat een datalek is, welke verschillende soorten datalekaanvallen er zijn en hoe je kunt voorkomen dat gegevens openbaar worden gemaakt.

In dit artikel definiëren we datalekken om ervoor te zorgen dat organisaties de risico's ervan begrijpen. Vervolgens bespreken we methoden voor datalekken, waaronder social engineering en bedreigingen van binnenuit, en geven we praktijkvoorbeelden van datalekken om de gevolgen te benadrukken. We bekijken ook de cyclus van datalekken, use cases van datalekken en uitdagingen bij datalekken die van invloed zijn op detectie en oplossing. Last but not least bespreken we geavanceerde monitoring van microsegmentatie en laten we zien hoe SentinelOne krachtige preventie en detectie van datalekken biedt.

Wat is een datalek?

Een datalek kan het best worden omschreven als een gebeurtenis waarbij een derde partij ongeoorloofde toegang krijgt tot de informatie van een organisatie, meestal door middel van hacking, wachtwoorddiefstal of zelfs een aanval van binnenuit. De gemiddelde kosten van een dergelijk incident bedragen wereldwijd naar verluidt 4,88 miljoen dollar, inclusief de kosten voor detectie, het tijdverlies als gevolg van het lek, de kosten voor het beheer van de nasleep en boetes voor niet-naleving. Bij het uitleggen wat een datalek is, moet niet alleen rekening worden gehouden met externe aanvallen, zoals hackers, maar ook met interne fouten, zoals onjuiste serverinstellingen of niet-versleutelde back-ups. De omvang van deze inbreuken kan enorm zijn, waarbij intellectueel eigendom, persoonlijke gegevens van klanten of zelfs hele bedrijfsstrategieën binnen enkele uren worden gestolen. Nu er in een alarmerend tempo nieuwe infiltratietechnieken opduiken, blijven bedrijven en organisaties over de hele wereld onder druk staan om hun beveiliging te verscherpen om te voorkomen dat ze ten prooi vallen aan hackers.

Hoe ontstaat een datalek?

Het is mogelijk dat veel mensen nog steeds niet goed begrijpen wat datalekken zijn en hoe ze ontstaan. Hoewel complexe aanvallen die misbruik maken van zero-day-kwetsbaarheden de aandacht van de media trekken, zijn de meeste cyberaanvallen het gevolg van basisfouten, zoals het gebruik van hetzelfde wachtwoord of het niet updaten van software. Bijvoorbeeld: 44% van de bedrijven geen specifieke cybersecuritytraining gaf over de risico's van werken op afstand, waardoor ze kwetsbaar waren. Hieronder staan vier infiltratievectoren die ertoe bijdragen dat deze beveiligingsfouten escaleren tot verwoestende datalekken. Het is belangrijk om deze onderliggende oorzaken te onderkennen om effectieve maatregelen te kunnen ontwikkelen om datalekken te voorkomen.

1. Social engineering & phishing: Cybercriminelen doen zich vaak voor als herkenbare personen, zoals de personeelsafdeling van een bedrijf of bekende leveranciers, met als doel de werknemer ertoe te brengen wachtwoorden prijs te geven of kwaadaardige bestanden te openen. Voor dergelijke aanvallen is niet veel hackexpertise nodig en ze worden uitgevoerd vanwege de onzorgvuldigheid van gebruikers. Zodra criminelen over geldige inloggegevens beschikken, kunnen ze hun privileges uitbreiden en gegevens stelen. Door het reguliere personeel voor te lichten en meervoudige authenticatie toe te passen, kunnen dit soort op misleiding gebaseerde datalekken worden voorkomen.
2. Misbruik van niet-gepatchte software: Het uitblijven van tijdige updates creëert een open deur voor systeemkwetsbaarheid, waardoor hackers gemakkelijk kunnen infiltreren en datalekken kunnen veroorzaken. Cybercriminelen zoeken actief naar kwetsbare IP-adressen, verouderde besturingssystemen of code met open kwetsbaarheden die al in het publieke domein bekend zijn. Zodra infiltratie is bereikt, gaan criminelen verder het netwerk in of zoeken ze door gedeelde bestanden. Door strikt vast te houden aan patchcycli en realtime scans wordt het aantal routes waarlangs malware toegang kan krijgen en gegevenslekken kan veroorzaken aanzienlijk beperkt.
3. Bedreigingen van binnenuit en nalatigheid: Er bestaat altijd een kans op infiltratie vanuit de organisatie zelf, bijvoorbeeld via een verloren USB-stick of een boze werknemer. Soms onderschatten medewerkers de gevoeligheid van gegevens en sturen ze e-mails met spreadsheets naar externe partijen. Kwaadwillende insiders kunnen daarentegen opzettelijk informatie stelen voor eigen gewin, waardoor er datalekken ontstaan vanuit de firewall van het bedrijf. In dergelijke gevallen maken factoren zoals strikte gebruikerstoegang, kortstondig gebruik en monitoring infiltratie moeilijk.
4. Compromittering van de toeleveringsketen: De meeste bedrijven maken gebruik van externe dienstverleners voor opslag, analyse of modules, die allemaal infiltratiepunten kunnen zijn. Als de omgeving van een partner wordt geïnfiltreerd, kunnen criminelen dieper doordringen tot de kern van het hoofdnetwerk van de onderneming of gedeelde bestanden stelen. Deze infiltratietechniek is een uitstekend voorbeeld van hoe aanvallen zelfs buiten de beveiligingsperimeter van de organisatie kunnen beginnen. Naast een veerkrachtig kader voor leveranciersrisicobeheer vertragen kortstondige integratietokens de penetratie door kwaadwillende partners.

Veelvoorkomende oorzaken van datalekken

Zelfs organisaties die moderne tools gebruiken om bedreigingen te bestrijden, kunnen nog steeds kwetsbaar zijn als ze de onderliggende risico's niet goed inschatten. Kennis van de belangrijkste oorzaken van datalekken kan helpen om bestaande beschermingsmaatregelen te verbeteren. In dit gedeelte leggen we vier veelvoorkomende vergissingen uit die vaak leiden tot incidenten met gegevensinbraak.

1. Zwakke wachtwoorden en hergebruik van inloggegevens: Mensen die korte en gemakkelijk te raden wachtwoorden gebruiken, stellen hackers in staat om binnen te dringen via de infiltratiedeuren, waarbij ze zich richten op grote databases met gestolen inloggegevens. Aanvallers proberen deze combinaties op veel accounts uit en komen binnen zodra ze het geluk hebben een match te vinden. Meervoudige authenticatie, kortstondige sessies en regelmatige wachtwoordwijzigingen voorkomen dat de aanvaller misbruik maakt van gecompromitteerde inloggegevens. Ten slotte is het belangrijk op te merken dat training van personeel nog steeds de sleutel is tot het voorkomen van infiltratie als gevolg van lakse wachtwoordpraktijken.
2. Verkeerd geconfigureerde clouddiensten: Overhaaste cloudimplementatie kan leiden tot minimale aandacht voor toegangsbeoordelingen, waardoor S3-buckets of containerservices openbaar toegankelijk kunnen worden. Hackers zoeken actief naar deze verkeerde configuraties en halen snel gegevens uit deze vergissingen. Dit maakt het voor hackers gemakkelijker om binnen korte tijd in het systeem in te breken en toegang te krijgen tot grote hoeveelheden gegevens, vooral als er geen versleuteling of verkeersmonitoring in de omgeving is. Het gebruik van tijdelijke toegang, het beperken van standaardrechten en het zoeken naar open eindpunten helpen dus om infiltratie tot een minimum te beperken.
3. Verouderde of legacy-systemen: Sommige afdelingen hebben verouderde, nicheprogramma's die in een permanente bèta-status blijven steken, zonder productiereleases of beveiligingsupdates. Deze worden vaak over het hoofd gezien door ontwikkelaars en kunnen door aanvallers worden misbruikt als de code niet wordt bijgewerkt met moderne versleuteling of logboekregistratie. Nadat ze een eerste voet aan de grond hebben gekregen, schakelen cybercriminelen over op het stelen van databases of het plaatsen van verborgen achterdeurtjes. Voortdurende modernisering en de introductie van het zero-trust-beveiligingsmodel voorkomen infiltratie vanuit deze over het hoofd geziene softwaregebieden.
4. Onvoldoende incidentrespons: Een late reactie op infiltratie kan ervoor zorgen dat een klein probleem uitgroeit tot een groot probleem. Zonder realtime detectie of goed geoefende responsdrills verliezen bedrijven kostbare tijd bij het onderzoeken van dergelijke activiteiten. Dergelijke tijdsverschillen worden door aanvallers misbruikt om extra gegevens te exfiltreren of logboeken te verwijderen, wat het onderzoeksproces bemoeilijkt. In dit geval helpt het combineren van scannen met onmiddellijke forensische analyse om de tijd die de indringers binnen het netwerk doorbrengen te verminderen, waardoor verdere datalekken worden voorkomen.

Soorten datalekken

Voordat we bespreken hoe we met infiltratie moeten omgaan, is het essentieel om te begrijpen welke soorten datalekken criminelen doorgaans gebruiken. Deze variëren van uiterst geavanceerde en georganiseerde hackaanvallen tot onopzettelijke fouten van insiders die grote hoeveelheden informatie in gevaar brengen. In het volgende gedeelte classificeren we de belangrijkste varianten van datalekken die de datalekcyclus vormen, elk met verschillende invalshoeken en moeilijkheidsgraden.

1. Externe hacking: Hier dringen criminelen een organisatie binnen via zwakke plekken in de netwerken, niet-gepatchte besturingssystemen en andere bekende kwetsbaarheden in software. Zodra ze toegang hebben tot het systeem, verwerven ze hogere privileges en gaan ze op zoek naar belangrijke informatie. Enkele van deze technieken zijn SQL-injectie en het op afstand uitvoeren van code, wat kan leiden tot een inbreuk die mogelijk wekenlang onopgemerkt blijft. Strenge codescans en tijdelijk gebruik helpen indringing door bekende bedreigingen te voorkomen.
2. Insiderlekken: Nalatigheid van werknemers of bedreigingen van binnenuit kunnen leiden tot lekken en ervoor zorgen dat personeel hele databases kan spiegelen of gevoelige documenten naar hun persoonlijke mailboxen kan doorsturen. Deze gegevens kunnen ook worden gemanipuleerd of gelekt door ontevreden werknemers, wat kan leiden tot grootschalige datalekken. Ook het per ongeluk lekken of verliezen van fysieke media kan tot ernstige infiltraties leiden. Zero-trust-frameworks, tijdelijke privileges en uitgebreide logboekregistratie maken het voor aanvallers moeilijk om via interne toegang te infiltreren.
3. Credential stuffing: Hackers die wachtwoorden hebben verkregen via eerdere cyberaanvallen, proberen zich met dezelfde inloggegevens aan te melden bij nieuwe sites en applicaties. Als een medewerker dezelfde inloggegevens gebruikt op zijn werk en voor andere persoonlijke accounts, neemt de kans op infiltratie aanzienlijk toe. De infiltratie kan onopgemerkt blijven als het personeel de logboeken niet regelmatig controleert of geen reden heeft om te twijfelen aan de legitimiteit van de aanmelding. De implementatie van een strikt wachtwoordbeleid en het gebruik van multi-factor authenticatie minimaliseert het aantal gevallen van inbraak door credential stuffing-aanvallen.
4. Ransomware & dubbele afpersing: Hoewel niet alle ransomware-aanvallen in eerste instantie uitsluitend gericht zijn op gegevensdiefstal, gebruiken veel aanvallers deze methode om gegevens te stelen en dreigen ze deze vrij te geven als het slachtoffer niet betaalt. Aanvallers bedreigen dus zowel de beschikbaarheid van het systeem als de vertrouwelijkheid van de gegevens, waardoor de gevolgen van een datalek nog groter worden. Door uitgaande verbindingen en tijdelijke verbindingen te controleren, wordt indringing door gevaarlijke ransomware-aanvallen voorkomen. Ondanks back-ups blijven cybercriminelen hun slachtoffers chanteren met de gestolen informatie.
5. Verkeerde configuratie van clouddiensten: Met de toenemende acceptatie van containers, serverloze of cloudgebaseerde DR, kunnen niet-gecontroleerde configuraties leiden tot blootgestelde eindpunten. Deze infiltratievector geeft criminelen directe toegang tot de opgeslagen gegevens, met weinig of geen versleuteling. De meeste grote datalekken zijn afkomstig van open S3-buckets of onjuist geconfigureerde Azure Blob-opslagcontainers. Scannen, tijdelijk gebruik en standaardversleuteling beperken infiltratie door deze onoplettendheden.
6. DNS-kaping of domeinspoofing: Cybercriminelen wijzigen DNS-records of domeinconfiguraties om websiteverkeer om te leiden naar andere kwaadaardige IP-adressen of om een merk na te bootsen. De infiltratie legt vervolgens gebruikersgegevens vast of onderschept bestanden van nietsvermoedende medewerkers. Soms kan gedeeltelijke infiltratie plaatsvinden wanneer organisaties nalaten om tweefactorauthenticatie voor domeinbeheer of geavanceerde domeinvergrendelingen te implementeren. Real-time DNS-monitoring en tijdelijk gebruik maken het voor indringers moeilijk om te infiltreren en ongebruikelijke domeinwijzigingen te identificeren.
7. Fysieke diefstal of verlies van apparaten: Ondanks de toenemende prominentie van digitale infiltratie, vormen gestolen laptops, flashdrives of zelfs back-upschijven een belangrijk type infiltratie. Dit komt omdat criminelen gemakkelijk offline gegevens kunnen lezen of kopiëren, waardoor ze netwerkbeveiligingsoplossingen kunnen omzeilen. Deze infiltratie vindt meestal plaats zonder dat de gebruiker zich bewust is van de potentiële waarde van lokale gegevens. Maatregelen zoals het afdwingen van schijfversleuteling, het alleen gebruiken van apparaten voor tijdelijke doeleinden of het op afstand wissen van apparaten vertragen infiltratie door diefstal.

Belangrijkste fasen van een datalek

Ongeacht of het lek het gevolg is van een aanval van buitenaf of van binnenuit, datalekken volgen een bepaald patroon. Door deze fasen te identificeren, kan de detectietijd worden verkort en kunnen de reactietijd en efficiëntie worden verbeterd. In dit artikel identificeren we vijf veelvoorkomende fasen in het proces van een datalek, zodat organisaties kunnen voorkomen dat de infiltratie verdergaat.

1. Verkenning en targeting: In eerste instantie zoeken bedreigers op internet of sociale media naar toegangspunten, zoals niet-gepatchte servers of gestolen inloggegevens van eerdere datalekken. Ze verzamelen ook informatie over de functie van de werknemer of software die vaak wordt gebruikt. Deze voorbereiding op infiltratie zorgt ervoor dat criminelen zich richten op de meest waardevolle systemen of gebruikers die niet erg verstandig omgaan met de systemen. Door gebruik te maken van kortstondig gebruik in combinatie met threat intelligence feeds, vertragen verdedigers indringers in de verkenningsfase.
2. Eerste compromittering: Eerst verkrijgen cybercriminelen toegang tot het netwerk via phishing, credential stuffing of een misbruikte kwetsbaarheid. Ze kunnen een achterdeur installeren en verkeer onderscheppen, waardoor een inbraak onopgemerkt blijft, vooral in een omgeving zonder realtime detectiesysteem. In deze omgeving kan de tijd die aanvallers in het netwerk doorbrengen worden toegeschreven aan de vaardigheden van de aanvaller en het gebrek aan organisatorisch toezicht. Meervoudige authenticatie, tijdelijke privileges of geavanceerde scans verhinderen dat de infiltratie na de eerste inbreuk complexer wordt.
3. Laterale beweging en escalatie: Binnen het netwerk bewegen indringers zich lateraal door het netwerk, op zoek naar domeinbeheerders of andere accounts met hoge privileges of gegevensactiva. Als het netwerk niet is opgebouwd uit een gesegmenteerde architectuur of geen zero-trust-mechanismen heeft, wordt het succes van de infiltratie nog groter door het hergebruik van gestolen inloggegevens. Aanvallers kunnen ook gebruikmaken van geïdentificeerde risico's op gegevenslekken, zoals ongebruikte testnetwerken of verouderde back-up servers. Microsegmentatie, gebruik op korte termijn en correlatielogboeken voorkomen dat infiltratie escaleert tot systematische sabotage.
4. Gegevenswinning: Zodra aanvallers waardevolle datasets hebben geïdentificeerd, zoals PII van klanten of IP van bedrijven, verzamelen ze deze en brengen ze over naar andere servers. Deze infiltratiestap kan onopgemerkt blijven als verdedigers geen uitgaand verkeer monitoren of als de waarschuwingsdrempels zijn ingesteld op grote bestandsoverdrachten. Zodra de gegevens zijn gelekt, kan de reputatie van een merk binnen korte tijd worden vernietigd als criminelen deze vrijgeven of verkopen. Real-time monitoring van afwijkende verkeerspatronen en tijdelijke toegang voorkomen dat infiltratie leidt tot ernstigere exfiltratie.
5. Verdoezeling en post-exploitatie: Last but not least wissen criminelen logbestanden, schakelen ze beveiligingsmaatregelen uit of verbergen ze omleidingsmechanismen om terug te keren naar de omgeving. Deze infiltratiefase betekent herhaaldelijke sabotage of gegevensextractie als het personeel de oorzaak nooit verhelpt. Ondertussen proberen organisaties de omvang van de infiltratie te achterhalen en te bepalen hoe ze moeten omgaan met de negatieve publiciteit die dit met zich meebrengt. Het veranderen van infiltratiepogingen in herhaalde cycli wordt beperkt door grondig forensisch onderzoek, korte gebruiksduur en snelle identificatie.

Uitdagingen bij datalekken

Ondanks dat een organisatie zich bewust is van de infiltratiedreigingen, kan zij nog steeds kwetsbaar zijn voor datalekken. Dit kan worden toegeschreven aan factoren zoals een tekort aan vaardigheden, uitbreiding naar meerdere clouds en afhankelijkheid van leveranciers. Door deze uitdagingen op het gebied van datalekken te identificeren, kunnen beveiligingsleiders hun inspanningen richten op de plaatsen waar de vijand de neiging heeft om te infiltreren. Hieronder staan de vier belangrijke belemmeringen die de totstandkoming van effectieve detectie en herstel van datalekken in de weg staan:

1. Tekort aan geschoolde arbeidskrachten en overbelaste teams: De meeste beveiligingsteams hebben te veel verantwoordelijkheden, zoals het installeren van patches, het implementeren van encryptie of het uitvoeren van realtime scans, terwijl ze over onvoldoende middelen beschikken. Dit gebrek aan monitoring betekent dat infiltratiepunten onbewaakt blijven en criminelen maandenlang hun activiteiten kunnen uitvoeren. Op de lange termijn belemmeren vaardigheidstekorten het gebruik van kortstondige of geavanceerde correlatie voor infiltratiedetectie. Op deze manier garanderen gespecialiseerde trainingen of automatiseringstools dat de infiltratiehoeken de nodige supervisie krijgen.
2. Snelle technologische veranderingen en cloudmigraties: Bedrijven implementeren vaak containers, microservices of API's van derden voordat ze de nodige beveiligingsmaatregelen kunnen nemen om deze te beschermen. Dit zijn tijdelijke omgevingen of subdomeinen die vaak onopgemerkt blijven door het beveiligingspersoneel van organisaties, en de aanvallers maken hiervan gebruik om toegang te krijgen tot een organisatie en gegevens te stelen. Het risico op infiltratie neemt toe wanneer ontwikkelteams zich niet houden aan de norm om pijplijnen te controleren of te scannen. Door de integratie van tijdelijk gebruik blijft de uitbreiding anti-infiltratie wanneer deze wordt gecombineerd met zero-trust-beleid.
3. Complexiteit van leveranciers en toeleveringsketens: Tegenwoordig zijn organisaties sterk afhankelijk van een netwerk van derde partijen voor analyses, hosting of code-subcomponenten. Eén zwakke schakel kan worden gebruikt om toegang te krijgen en zich over de hele keten te verspreiden, wat kan leiden tot een datalek. Zonder regelmatige leveranciersaudits of tijdelijke integratietokens blijft infiltratie een constante bedreiging die de bedrijfsvoering kan verstoren. Het uitvoeren van goede risicobeoordelingen en realtime scans helpt ook om inbraak door niet-geaccrediteerde partners in de toeleveringsketen te voorkomen.
4. Budgetbeperkingen en reactieve culturen: Sommige C-suites verhogen de beveiligingsbudgetten pas na infiltratie, terwijl ze subtiele tekenen van infiltratie negeren of diepgaande scanoplossingen vermijden. Deze kortzichtige aanpak betekent dat criminelen zich richten op bekende zwakke plekken of andere resterende verkeerde configuraties. Bij elke uitbreiding wordt het tijdelijke gebruik van infiltratiedetectie gecombineerd met dagelijkse ontwikkelingstaken, waardoor infiltratie in de hele organisatie duurzaam wordt. Toch blijven velen reactief, wat leidt tot herhaalde krantenkoppen over datalekken.

Best practices voor datalekken

Het bestrijden van infiltratiedreigingen vereist uitgebreide kaders die het scannen, het bewustzijn van het personeel en diepgaandere maatregelen voor incidentafhandeling omvatten. Door deze best practices voor datalekken te implementeren, verlagen organisaties het succespercentage van infiltratie en verminderen ze ook de impact van criminele penetratie in de beveiligingsperimeter van de organisatie. Hier zijn vier algemene principes die waardevolle informatie beschermen en indringers vertragen:

1. Implementeer strenge maatregelen voor toegangscontrole en RBAC: Door de toegang van medewerkers te beperken tot alleen wat nodig is, wordt het risico verkleind dat insiders of gestolen inloggegevens toegang krijgen tot de netwerken. Toegang moet net zo tijdelijk zijn als rollen of accounts, en moet worden ingetrokken als rollen of functies veranderen. Door herhaalde uitbreidingen wordt kortstondig gebruik verweven met infiltratiedetectie en normale activiteiten, zodat infiltratie geen misbruik kan maken van resterende machtigingen. Zero-trust-frameworks integreren microsegmentatie met deze concepten van minimale toegang.
2. Implementeer meervoudige authenticatie: Als criminelen het wachtwoord van de gebruiker proberen te raden of te phishen, kunnen ze niet binnenkomen als een tweede authenticatiefactor vereist is. Deze aanpak blijft relevant, vooral voor werknemers die op afstand werken of in organisaties die het gebruik van persoonlijke apparaten voor werk toestaan, omdat deze bescherming biedt tegen het doorgeven van louter gestolen wachtwoorden. Medewerkers moeten ook tijdelijke tokens gebruiken die een korte levensduur hebben, wat het voor indringers ook moeilijk maakt om binnen te dringen. Wanneer 2FA wordt geïmplementeerd, worden dergelijke aanvallen die gebruikmaken van password spraying of replay gemakkelijk gedwarsboomd.
3. Maak en oefen incidentresponsplannen: Hoewel infiltratie nog steeds mogelijk is, minimaliseert tijdige beheersing de omvang van datalekken aanzienlijk. Een duidelijk plan helpt bij het definiëren van verantwoordelijkheden, besluitvorming en rapportage voor personeel of andere belanghebbenden. Bij elke opeenvolgende uitbreiding elimineert tijdelijk gebruik het onderscheid tussen infiltratiedetectie en eerste beoordeling, waardoor de haalbaarheid van infiltratie wordt gekoppeld aan dagelijkse paraatheid. Door middel van realistische oefeningen voor gegevenslekken optimaliseren teams de responstijd en samenwerking, waardoor de verblijftijd van infiltraties aanzienlijk wordt verkort.
4. Maak regelmatig back-ups en offline replicaties: In de ergste infiltratiescenario's, bijvoorbeeld massale versleuteling of massale verwijdering, zijn back-ups van vitaal belang voor de voortzetting van de bedrijfsactiviteiten. Dergelijke informatie moet buiten het internet worden bewaard of in alleen-lezen databases worden opgeslagen om misbruik door criminelen met gedeeltelijke toegang te voorkomen. Bij elke uitbreiding raakt tijdelijk gebruik verweven met realtime vastleggingen, waardoor de duurzaamheid van infiltraties wordt gekoppeld aan de laagste RTO (Recovery Time Objective). Deze aanpak zorgt ervoor dat gegevens veilig en herstelbaar blijven, zelfs als de productieomgevingen in gevaar komen.

Hoe kunnen bedrijven datalekken voorblijven?

Bedrijven kunnen datalekken voorblijven door verschillende beveiligingsmaatregelen te implementeren. Deze kunnen het volgende omvatten:

1. Het implementeren van sterke authenticatiemethoden om ongeoorloofde toegang tot systemen en gegevens te voorkomen.
2. Het uitvoeren van regelmatige beveiligingsbeoordelingen en audits om kwetsbaarheden te identificeren en aan te pakken.
3. Het implementeren van gegevensversleuteling en andere beveiligingsmaatregelen om gevoelige gegevens te beschermen tegen ongeoorloofde toegang.
4. Het geven van training en voorlichting aan werknemers over gegevensbeveiliging en best practices.
5. Implementatie van incidentresponsplannen om snel en effectief te kunnen reageren op mogelijke datalekken.
6. Ontwikkeling van partnerschappen met cyberbeveiligingsexperts en -organisaties om toegang te krijgen tot de nieuwste informatie over bedreigingen en beveiligingsoplossingen.
7. Regelmatig monitoren en analyseren van netwerkverkeer om potentiële bedreigingen te identificeren en hierop te reageren.

Door deze maatregelen te implementeren, kunnen bedrijven het risico op datalekken aanzienlijk verminderen en hun systemen en gegevens beschermen tegen potentiële bedreigingen.

Hoe gaan bedrijven om met een datalek?

In het geval van een datalek zijn bedrijven verplicht om bepaalde wettelijke vereisten na te leven, afhankelijk van de locatie en de sector. Deze vereisten kunnen onder meer bestaan uit het informeren van de betrokken personen, het informeren van de relevante autoriteiten en het implementeren van een plan om toekomstige inbreuken te voorkomen. Ondernemingen kunnen ook verplicht worden om informatie over de inbreuk en de gevolgen ervan te verstrekken aan regelgevende instanties. Als ze niet aan deze vereisten voldoen, kunnen ze boetes of sancties krijgen.

Wanneer zich een datalek voordoet, hebben ondernemingen doorgaans een specifiek plan om de situatie aan te pakken. Dit plan kan de volgende stappen omvatten:

1. De bron van de inbreuk identificeren en onmiddellijk maatregelen nemen om deze in te dammen.
2. Het uitvoeren van een grondig onderzoek om de omvang van het lek en de soorten gegevens die zijn gecompromitteerd vast te stellen.
3. Het informeren van de betrokken personen en regelgevende instanties, zoals vereist door de wet.
4. Implementatie van aanvullende beveiligingsmaatregelen om toekomstige inbreuken te voorkomen.
5. Ondersteuning van getroffen personen, bijvoorbeeld door middel van kredietbewaking en diensten ter bescherming tegen identiteitsdiefstal.
6. Samenwerken met wetshandhavingsinstanties om de inbreuk te onderzoeken en eventuele daders voor de rechter te brengen.

Het ergste aan het afhandelen van een datalek is de mogelijke schade aan de reputatie van een organisatie en het vertrouwen van haar klanten. Datalekken kunnen ook leiden tot financiële verliezen, boetes van toezichthouders en juridische gevolgen. De nasleep van een datalek kan complex en moeilijk te beheersen zijn, en het kan veel tijd en middelen kosten om van de schade te herstellen.

Tips voor het voorkomen en beperken van datalekken

Een enkele infiltratie kan de reputatie van een merk schaden of leiden tot sancties van de regelgevende instanties. De integratie van meerlaagse beveiliging en voortdurende scanning is essentieel voor een sterke strategie ter voorkoming van datalekken. Hier presenteren we vier strategische tips die infiltratiedetectie combineren met proactieve preventie, zodat criminelen slechts in beperkte mate succes kunnen boeken.

1. Breng alle gegevensactiva in kaart en classificeer ze: Bepaal welke databases, bestandsdelen of cloudopslagplaatsen gevoelige informatie bevatten. Dit inzicht in de omvang van de infiltratie helpt bij het richten van versleuteling, toegangscontroles of geavanceerde scans op waardevolle activa. Door herhaalde uitbreidingen wordt tijdelijk gebruik gecombineerd met infiltratiedetectie en dagelijkse omgevingsmapping. Door gegevens te categoriseren, kunnen medewerkers infiltratiewaarschuwingen effectiever aanpakken en ongeoorloofd gebruik verminderen.
2. Integrate Threat Intelligence Feeds: Criminele activiteiten ontwikkelen zich snel, wat betekent dat informatie over nieuwe exploits of kwaadaardige IP's in realtime moet worden bijgewerkt. Er wordt automatische correlatie toegepast om ervoor te zorgen dat elke poging afkomstig van de zwarte lijst TTP wordt gedetecteerd of voorkomen. Door middel van opeenvolgende schaaliteraties koppelen tijdelijke gebruiksscenario's scannen aan bijna realtime dreigingsfeeds, waardoor infiltratiehardnekkigheid wordt afgestemd op DevOps-aanpasbaarheid. Deze synergie bevordert voortdurende aanpassing aan nieuwe infiltratiehoeken.
3. Maximaal gebruik maken van geavanceerde logboekregistratie en SIEM-oplossingen: Het opslaan van gebruikersaanmeldingen, systeemgebeurtenissen en netwerkstromen in een Security Information and Event Management-platform versnelt de identificatie van infiltraties. Elke plotselinge toename van het verkeer, mislukte aanmeldingspogingen of veranderingen in de gegevensstroom worden door het personeel beoordeeld. Bij meerdere uitbreidingen vervaagt tijdelijk gebruik de detectie van infiltraties in operaties, waardoor infiltratiesignalen worden afgestemd op een snelle reactie. Deze logboekmethode vermindert de tijd die aan het doelsysteem wordt besteed aanzienlijk.
4. Voer regelmatig penetratietests uit: Ethisch hacken identificeert periodiek gebieden die mogelijk niet door scans worden gedekt, zoals gekoppelde exploits of geavanceerde social engineering-paden. Deze infiltratielens helpt het personeel om proactief verschillende kwetsbaarheden aan te pakken, waardoor het risico op datalekken tot een minimum wordt beperkt. Bij meerdere uitbreidingen gaat het tijdelijke gebruik op in de pentestcycli, waardoor infiltratiebestendigheid wordt gekoppeld aan nieuwe code of wijzigingen in de omgeving. Kortom, doorlopende penetratietests houden de infiltratievectoren zo laag mogelijk.

Opmerkelijke datalekken in de geschiedenis

Van het hacken van overheidsdatabases tot het op grote schaal scrapen van gebruikersgegevens: talloze datalekken hebben overheden en bedrijven wereldwijd getroffen. Hier volgen vier belangrijke voorbeelden die de aard van infiltratietechnieken, de omvang en de gevolgen ervan illustreren. Ze benadrukken allemaal dat datalekken niet alleen technologische gevolgen hebben, maar ook juridische, economische en maatschappelijke aspecten raken.

1. Aadhaar (2018): Het grootste ID-systeem ter wereld, Aadhaar, werd begin 2018 aangevallen, waarbij de gegevens van 1,1 miljard Indiase burgers, inclusief biometrische gegevens, werden gelekt. Bij de inbreuk werd gebruikgemaakt van de onbeveiligde API van het Indane-nutsbedrijf om directe zoekopdrachten uit te voeren in de centrale database van Aadhaar. Er werd onthuld dat sommige hackers via WhatsApp-groepen toegang tot de gegevens verkochten voor slechts zeven dollar. Hoewel de Indiase autoriteiten aanvankelijk probeerden bepaalde aspecten van de situatie te ontkennen, dwong het infiltratie-incident hen om het API-lek te dichten.
2. Alibaba's Taobao Data Scrape (2021): Gedurende een periode van meer dan acht maanden kon een ontwikkelaar met behulp van crawlersoftware gebruikersnamen en telefoonnummers van de e-commercesite Taobao verkrijgen. Hoewel de infiltratie voor persoonlijke of marketingdoeleinden was en niet voor verkoop op de zwarte markt, werden zowel de ontwikkelaar als de werkgever geconfronteerd met gevangenisstraf. Alibaba onthulde dat het veel geld uitgeeft om ongeoorloofd scrapen tegen te gaan, omdat het gegevensprivacy en merkbescherming van het grootste belang acht. Dit toonde aan hoe grootschalige gegevensverzameling onopgemerkt kan blijven en standaardcontroles kan omzeilen als de functionaliteiten van de site niet worden beschermd.
3. LinkedIn Mega-Leak (2021): In juni 2021 werd de persoonlijke informatie van 700 miljoen LinkedIn-gebruikers gelekt op het dark web, waardoor meer dan 90% van de geregistreerde gebruikers van het platform risico liep. Hackers konden de API van het platform gebruiken om gebruikersgegevens te verkrijgen, waaronder geografische locaties en telefoonnummers. LinkedIn ontkende dat het om een datalek ging, maar beschouwde het als een schending van de servicevoorwaarden. De bezorgdheid over infiltratie nam echter toe toen de criminelen voldoende informatie verkregen voor krachtigere social engineering. Beveiligingsonderzoekers verklaarden dat inloggegevens en persoonlijke gegevens tot compromittering van gelieerde accounts konden leiden als wachtwoorden werden hergebruikt.
4. Sina Weibo-databaseaanval (2020): Sina Weibo is een Chinese microblogsite met meer dan 600 miljoen geregistreerde gebruikers. In maart 2020 maakte het bedrijf bekend dat een aanvaller door infiltratie de persoonlijke gegevens van 538 miljoen accounts had kunnen stelen. De aanvaller verkocht telefoonnummers, echte namen en gebruikersnamen van de site voor 250 dollar op de dark web-marktplaatsen. Het Chinese ministerie van Industrie en Informatietechnologie eiste dat Weibo de bescherming van zijn gegevens zou verbeteren en gebruikers zou informeren. Hoewel de infiltratie voornamelijk gebaseerd was op openbaar beschikbare informatie, kunnen telefoonnummers overeenkomen met hergebruikte wachtwoorden om infiltratie in andere diensten te vergemakkelijken.

Beperk datalekken met SentinelOne

SentinelOne kan zijn AI-technologie voor dreigingsdetectie gebruiken om datalekken op te sporen, erop te reageren en ze te voorkomen. Het biedt uitgebreide beveiliging voor eindpunten, clouds en identiteiten. Organisaties kunnen hun gevoelige informatie beschermen, de integriteit van gegevens behouden en de bedrijfscontinuïteit waarborgen.

SentinelOne biedt realtime monitoringmogelijkheden, waardoor het systeemgedrag en bestandsactiviteiten kan analyseren, zelfs op de achtergrond, om verdachte activiteiten te detecteren. SentinelOne's Cloud Workload Protection Platform (CWPP), in combinatie met zijn cloud security posture management en geheimdetectiemogelijkheden, biedt uitgebreide end-to-end cloudbeveiliging. Het platform kan op identiteit gebaseerde aanvalsoppervlakken beschermen en ook het lekken van cloudreferenties voorkomen.

U kunt multi-cloud- en hybride omgevingen beveiligen, workflows vereenvoudigen en beveiligingscontroles automatiseren. De gepatenteerde Storylines™-technologie van SentinelOne kan ook historische artefacten en gebeurtenissen reconstrueren, waardoor diepgaander cyberforensisch onderzoek en incidentanalyse mogelijk wordt.

U kunt het gegevensbeveiligingsplatform ook gebruiken om gegevenslekken te voorkomen en een combinatie van agentgebaseerde en agentloze kwetsbaarheidsbeoordelingen uit te voeren. SentinelOne kan ook uw cloudcompliance stroomlijnen en ervoor zorgen dat u voldoet aan regelgevingskaders zoals SOC 2, HIPAA, PCI, DSS en ISO 27001.

Conclusie

Datalekken door interne of externe bedreigingen veroorzaken aanzienlijke financiële schade en reputatieschade voor organisaties, ongeacht hun omvang. Door te begrijpen wat een datalek is en door middel van goede scans, meervoudige authenticatie en realtime monitoring, kunnen bedrijven de kans op infiltratie verkleinen. Door kortetermijngebruik van het systeem, hoogwaardige correlatielogboeken en gebruikersbewustzijn creëert een omgeving waarin indringers snel worden geïdentificeerd en inbraken in een vroeg stadium worden gestopt. Bovendien maakt het aangaan van sterke banden met leveranciers die vergelijkbare beveiligingsmaatregelen hebben getroffen, het bijna onmogelijk om in te breken in toeleveringsketens.

De kans op inbraak neemt toe omdat criminelen steeds slimmer worden en misbruik maken van zero-day-kwetsbaarheden of eindpunten die niet als kritiek worden beschouwd. Dit maakt het noodzakelijk dat bedrijven kiezen voor een robuuste oplossing zoals SentinelOne Singularity™ die kan voorkomen dat kritieke gegevens worden gecompromitteerd. In combinatie met de op kunstmatige intelligentie gebaseerde dreigingsinformatie van SentinelOne krijgen organisaties nog een ander voordeel: de tijd tussen de eerste inbreuk en de beheersing ervan wordt aanzienlijk verkort en de geïnfecteerde hosts worden geïsoleerd voordat gevoelige gegevens worden gestolen.

Op zoek naar geavanceerde, geautomatiseerde oplossingen voor het identificeren en verhelpen van datalekken?

Veelgestelde vragen over datalekken

Wat zijn datalekken?

Er is sprake van een datalek wanneer gevoelige, vertrouwelijke of beschermde gegevens zonder toestemming worden geraadpleegd of openbaar worden gemaakt. Deze cyberaanvallen zijn gericht op persoonlijke gegevens zoals creditcardnummers, burgerservicenummers en medische dossiers. Ze zijn ook gericht op bedrijfsgegevens zoals klantenlijsten en broncode. Als onbevoegde personen persoonlijke gegevens inzien of stelen, heeft de organisatie die verantwoordelijk is voor die informatie te maken met een datalek. Deze incidenten kunnen ernstige gevolgen hebben, waaronder boetes, rechtszaken en reputatieschade.

Hoe detecteert u een datalek?

Datalekken worden opgespoord met een combinatie van monitoringtools, software voor het detecteren van inbreuken, algoritmen voor het detecteren van afwijkingen en regelmatige beveiligingsaudits. Gebruik netwerkanalyse, inbraakdetectiesystemen, SIEM-gegevens en logboekanalyse om ongebruikelijke patronen op te sporen. Als u detectie moet implementeren, hebt u een combinatie van tools nodig, zoals IDS, SIEM, UEBA, EDR en software voor het detecteren van inbreuken. Deze scannen dark web-forums, hackerforums en Telegram op gelekte gegevens. Wanneer uw bewaakte activa in lekken verschijnen, worden er waarschuwingen geactiveerd voor verder onderzoek.

Wat te doen na een datalek?

Na een datalek moet u vier belangrijke stappen volgen. Ten eerste moet u het lek indammen om verdere gegevenscompromittering te voorkomen. Ten tweede moet u beoordelen wat er is gebeurd door feiten te verzamelen en de risico's voor de betrokken personen te evalueren. U kunt ook maatregelen nemen om eventuele schade te herstellen. Ten derde moet u de betrokken personen en de commissaris op de hoogte stellen als dit wettelijk verplicht is. Als u het moet classificeren als een 'in aanmerking komend datalek', is deze kennisgeving verplicht. Ten vierde moet u het incident evalueren en vaststellen wat u kunt doen om toekomstige inbreuken te voorkomen.

Datalek versus gegevenslek: wat is het verschil?

Er is sprake van een datalek wanneer er sprake is van ongeoorloofde toegang door externe partijen, meestal als gevolg van een cyberaanval. Er is sprake van een datalek wanneer gevoelige informatie per ongeluk openbaar wordt gemaakt door interne fouten of nalatigheid. Als u te maken heeft met een inbreuk, heeft iemand dit opzettelijk gedaan. Bij lekken gaat het meestal om een ongeluk, bijvoorbeeld door verkeerd geconfigureerde databases of menselijke fouten. U moet weten dat datalekken ook zonder kwade opzet schade kunnen toebrengen aan uw bedrijf. Bij beide worden gevoelige gegevens blootgesteld, maar ze vinden op verschillende manieren plaats.

Wat is de belangrijkste oorzaak van datalekken?

Gegevenslekken kunnen om verschillende redenen ontstaan. Verloren of gestolen apparaten met persoonlijke informatie zijn veelvoorkomende oorzaken. Laptops kunnen uit voertuigen, bagage of kantoren verdwijnen. Ook kunnen persoonlijke gegevens verkeerd worden verzonden door verkeerde faxnummers, adressen of e-mailontvangers. Als uw systemen gecompromitteerd zijn, loopt u risico. Virussen, onbeveiligde wifi-netwerken en hacking leiden allemaal tot inbreuken. Andere oorzaken zijn diefstal van fysieke documenten, inbreuken door leveranciers en onjuiste vernietiging van documenten. Voordat u beveiligingsmaatregelen implementeert, moet u deze veelvoorkomende toegangspunten begrijpen.

Hoe kunnen organisaties datalekken voorkomen?

Organisaties kunnen datalekken voorkomen door middel van meerlaagse beveiligingsmaatregelen. Gebruik sterke authenticatie, zoals mobiele apps zoals Microsoft Authenticator of fysieke tokens. Er zijn regelmatige systeemupdates en patches die bekende kwetsbaarheden verhelpen. U kunt medewerkers trainen om social engineering-technieken en verdachte e-mails te herkennen. Als u netwerkmonitoring implementeert, kunt u ongebruikelijke activiteiten sneller detecteren. Ze moeten back-up- en noodherstelplannen regelmatig testen om er zeker van te zijn dat ze goed werken. Sla deze back-ups op in beveiligde locaties buiten het bedrijf.

Hoe voorkom je datalekken?

Om datalekken te voorkomen, hebt u een proactieve beveiligingsstrategie nodig. Gebruik meervoudige authenticatie en maak sterke, unieke wachtwoorden voor alle accounts. Houd uw systemen up-to-date met de nieuwste beveiligingspatches. Als u regelmatig back-ups maakt van kritieke gegevens op een veilige, offline opslagplaats, kunt u na een aanval sneller herstellen. Aanvallers richten zich eerst op systemen zonder patches, dus geef prioriteit aan updates. Controleer de bron voordat u bijlagen opent of op links klikt. Implementeer toegangsbeperkingen zodat werknemers alleen toegang hebben tot wat ze nodig hebben voor hun werk.

Waar kan ik controleren of mijn gegevens zijn gelekt?

U kunt controleren of er gegevens zijn gelekt via gespecialiseerde diensten die gecompromitteerde accounts monitoren. Met SentinelOne kunt u e-mailadressen controleren op bekende inbreuken. Als u Firefox Monitor of Google’s Password Checkup gebruikt, worden u automatisch gewaarschuwd als uw inloggegevens zijn gecompromitteerd. Uw wachtwoordbeheerders hebben vaak functies die inbreuken monitoren. Raak niet in paniek, want een inbreuk betekent niet dat hackers uw huidige wachtwoorden hebben. Ze hebben alleen de gegevens die in de gehackte database waren opgeslagen.